Ergenlik dönemi kısaca, çocuğun erişkinliğe adım attığı bir geçiş dönemidir. Çocuğun kimlik arayışı içerisinde olduğu bu dönem anne ve babadan ayrışma başlar. Bebeklik ve çocukluk döneminde ebeveynlerinin koyduğu kurallar ve hayat tarzıyla hayatını idame ettiren çocuğun, bu dönem ayrışmak istemesi anne ve babayla çatışma yaşamasına yol açar. Ebeveynler ergenin ihtiyaçları hakkında bilgi edinerek, bu dönemin özelliklerine uygun davranışlar sergileyerek bu sürecin rahat geçmesini sağlayabilirler. Ebeveynler otorite kurmak yerine çocukla ilişki kurmayı denemelidir. Bu iletişim tarzı her iki taraf için de işleri kolaylaştıracaktır. Ergenler birey olmak, dinlenilmek, değer görmek, eleştirilmemek, saygı duyulmak ve desteklenmekisterler. Yani ebeveynlerinin artık onun bir yetişkin olduğunu kabul etmelerini isterler.
Egenlerle İletişimde Dikkat Edilecek Hususlar
Ergenlerle iletişim noktasında çocuğu utandırmak, konuşmaya zorlamak, konuşmasını yarıda kesmek, öğüt vermek, yargılamak ve kendi çocukluğunu örnek göstermek ebeveynlerin en çok kullandığı iletişim engelleridir. Öncelikle yapmamız gereken şey ergen çocukla konuşmayı günlük rutinimiz haline getirmektir. Herhangi bir konuda onun ne düşündüğünü sorarak diyaloğu başlatabilirsiniz. Sohbet esnasında çocuğa açık uçlu sorular sorabilirsiniz. Eğer onlara öğüt verir, kapalı uçlu sorular sorarsanız çocuğa ders vermiş olacaksınız. Ergenler bundan nefret ederler. Çocuğunuz için iyi bir dinleyici olun. Çocuğunuz sizinle bir şey paylaşmak istiyorsa tüm dikkatinizi ona vererek dinleyin. Kendi fikir ve düşüncelerini size aktarmasına izin vermelisiniz.
Çocukların her zaman anne, baba ve öğretmenlerin deneyimlerine ihtiyaçları vardır. Ancak sohbetin başlarında olmamak kaydıyla, çocuk talep ettiği takdirde deneyimlerinizipaylaşabilirsiniz. Sohbetin başında ve çocuk talep etmeden tavsiye vermek bir iletişim engeli oluşturabilmektedir. Ergenlerle iletişim noktasında bu dönemde çocukların kendine özel bir alana ihtiyaçları vardır. Örneğin; odalarına girmeden önce kapıyı çalarak onların mahremiyetine saygı duyduğunuzu gösterebilirsiniz. Onun dünyasını ve fikirlerini önemsediğinizi ona gösterebilirsiniz. İzin almadan çocuğun özel eşyalarına dokunmamalısınız. İzin alınmadan özel alanına girilen ergen, ebeveyne karşı daha çok içine kapanmaya ve iletişim kurmamaya başlar. Bunu yapmak yerine; çocuğunuza saygı duyarak, ona güvendiğinizi ve onun yanında olduğunuzu göstererek aranızdaki iletişimi güçlendirebilirsiniz. Kendisine saygı duyulduğunu, anlaşıldığını ve yargılanmayacağını hisseden ergen, duygu ve düşüncelerini ebeveynleri ile paylaşabilir.
Ergenin paylaşımda bulunması, ebeveynin olayları kontrol altına alabilmesini sağlar. Bu da çocuğun yaşadığı olaylardan en az hasarla çıkabilmesini sağlar. Evde alınması gereken bir karar varsa çocuğunuzun fikirlerini almalısınız. Bu durum Ona kendini önemli hissettirecek ve aitlik duygusunu güçlendirecektir. Çocuğunuza özel zamanlar ayırarak ona değer verdiğinizi gösterebilirsiniz. Çocuklar bazen yüz yüze konuşma esnasında akıllarından geçenleri paylaşmakta zorlanabilirler. Birlikte alışverişle çıkmak, yemek hazırlamak ve yürüyüş yapmak konuşmanızın akışını kolaylaştıracaktır. Kendilerini rahat hisseden çocuklar sizinle daha çok paylaşımda bulunabilirler. Kıyafet seçimi, saç stili ve odasının düzeni vb. konularda yaptığı seçimlerden dolayı çocuğunuzu yargılamamalısınız. Kendi doğrularınıza , bakış açınıza ve zevklerinize uymuyor diye çocuğun seçimlerini eleştirmemelisiniz. Bunun yerine onu rencide etmeden nedenlerini açıklayın.
Ergenlik Döneminde Çocuğun Psikolojisi
Ergenlik döneminde anne ve babasıyla iletişim kopukluğu yaşayan çocuklar yalnızlık hissederler. Yalnızlık hissinin en önemli nedeni ebeveynin çocuğu yargılaması ve eleştirmesidir. Yalnızlık hissi duyan çocuklar düşük benlik saygısına sahip, utangaç ve sosyal ilişkilerde zorluklar yaşayan çocuklar haline gelirler. Ergenlik döneminin geçici bir dönem olduğu unutulmamalıdır. Ergenlerle iletişim kurarken çocukların kendi hatalarını yaparak öğrenmesine fırsat verebilmelisiniz. Sizin yapmanız gereken şey; onların yanında olmak ve diyaloğu canlı tutmaktır. Son olarak, bir anne ve babanın kimlik oluşturma sürecinde olan çocuğu için yapabileceği en önemli şey, onu şefkatle kucaklamak ve koşulsuz sevdiğini belli etmektir.
Psikolojik Danışman Hicran Karakoç
